8 Mayıs Dünya Talasemi Günü

Bütün Dünya’da 8 Mayıs Dünya Talasemi Günü olarak bilinmektedir. Talasemi ya da öteki adıyla Akdeniz Anemisi, vücudun anormal bir hemoglobin formu oluşturduğu ırsi bir kan hastalığıdır. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde oksijen içeren protein molekülüdür.

Talasemi kırmızı kan hücrelerinin aşırı imha olmasına neden olur ve anemiye yol açar. Kansızlık, vücudunuzun yeterince alışılagelmiş, sağlıklı kırmızı kan hücrelerine sahip olmadığı bir durumdur. Talasemi kalıtsaldır, bu da ebeveynlerinizden minimum birinin hastalığın taşıyıcısı olması gerektiği anlamına gelir. Bunun nedeni genetik mutasyon veya kesin anahtar gen fragmanlarının silinmesidir.

Talasemi minör hastalığın daha az ciddi bir şeklidir. Daha önemli olan iki ana talasemi türü vardır. Alfa talasemide, alfa globin genlerinden asgari biri bir dönüşüm veya aykırılık gösterir. Beta talasemide, beta globin genleri etkilenir. Bu talasemi formlarının her biri farklı alt tiplere sahiptir. bütünüyle sahip olunan form belirtilerin ciddiyetini etkileyecektir.

Talasemi belirtileri nelerdir

Talasemi belirtileri değişken. En yaygın olanlardan bazıları:

– Özellikle yüzdeki kemik deformasyonları
– Koyu idrar
– Gecikmiş büyüme ve gelişme
– Fazla takâtsizlik ve halsizlik
– Sarı veya benzi atmış cilt

Herkesin gözle görülür talasemi semptomları olmayabilir. Hastalığın belirtileri çocuklukta ya da ergenlikte ortaya çıkma eğilimindedir.

Talasemiye ne sebep olur

Talasemi, hemoglobin üretimine katılan genlerden birinde anormallik veya değişim olduğunda ortaya çıkar. Bu kalıtımsal bozukluk ebeveynlerinden servet kalır. Ebeveynlerinizden yalnızca biri talasemi taşıyıcısıysa, talasemi minör adıyla aşina bir hastalık şekli geliştirebilirsiniz. Bu durumda, muhtemelen belirtiler ortaya çıkmaz ama hastalığın taşıyıcısı olunur. Her iki ebeveyn de talasemi taşıyıcısıysa, hastalığın daha ciddi bir biçimini devralma riski daha yüksektir.

Talasemi türleri nelerdir

Üç asıl talasemi türü ve toplam dört alt alıcı vardır.

– Major ve intermedia daha aşağı tiplerini taşıyan beta talasemi
– Hemoglobin H ve hidrops fetalis daha aşağı tiplerini içeren alfa talasemi
– Talasemi minör

Talasemi nasıl tanı edilir

Doktorunuz talasemi teşhisi koymaya çalışıyorsa, olasılıkla önce bir kan örneği alarak başlar. Bu kan örneği anemi ve olağandışı hemoglobin için test edilir. Bir laboratuvar teknisyeni, kırmızı kan hücrelerinin acayip bir şekilde şekillenip şekillenmediğini görmek için mikroskop altında kana bakacaktır. Anormal şekilli kırmızı kan hücreleri, talasemi belirtisidir. Laboratuar teknisyeni keza hemoglobin elektroforezi olarak tanıdık bir testi de yapabilir . Bu test, kırmızı kan hücrelerinde yer alan farklı molekülleri ayırır ve olağandışı tiplerini tanımlamalarını sağlar.

Talasemi tipine ve ciddiyetine bağlı olarak, bedensel muayene ile de teşhis edilebilir. Örneğin, ciddi derecede genişlemiş bir dalak doktorunuza hemoglobin H hastalığınızı hatırlatabilir.

Talasemi için çare seçenekleri nelerdir

Talasemi tedavisi, hastalığın tipine ve ciddiyetine bağlıdır. Doktorunuz, size özel durumunuz için en iyi sonucu verecek tedaviyi sunacaktır.

Tedavilerden bazıları şunlardır:

– Kan nakilleri
– Kemik iliği nakli
– İlaçlar ve takviyeler
– Dalak ya da safra kesesi ameliyatı

Doktorunuz sizden demir takviyeleri almamanızı isteyebilir. Bu özellikle kan transfüzyonuna ihtiyacınız varsa doğrudur. Kan nakli alan kişiler, vücudun kolayca tolere edemeyeceği değin fazladan demir alırlar. Demir, potansiyel olarak ölümcül olabilen dokularda birikebilir.

Kan transfüzyonu alıyorsanız, şelasyon tedavisine de ihtiyacınız olabilir. Bu çoğunlukla demir ve öteki ağır metallerle bağlanan bir kimyasal madde enjeksiyonunun alınmasını içerir. Bu vücudunuzdaki fazladan demiri uzaklaştırmaya yardımcı olur.

Talasemi, gebeliği nasıl etkiler

Talasemi, gebelikle ilgili ayrı endişeleri de beraberinde getirir. Hastalık, üreme organı gelişimini etkiler. bu nedenle talasemili kadınlar doğurganlık sorunları yaşayabilir.

Keza sizin keza de bebeğinizin sağlığı için olası olduğunca plan gerçekleştirmek önemlidir. Bebek sahibi almak istiyorsanız, olası olan en iyi durumda olduğunuzdan belirlenmiş elde etmek için bunu doktorunuzla görüşün. Demir seviyelerinin dikkatlice izlenmesi gereken talasemili gebelikte, başlıca organlarla evvelden var olan konular da dikkate alınmaktadır.

Talasemili kadınlarda gebelik, aşağıdaki tehlike faktörlerini taşır:

– Enfeksiyon riski daha yüksektir
– Gestasyonel diyabet
– Kalp sorunları
– Hipotiroidi ya da düşük tiroid
– Gelişen kan nakli sayısı
– Düşük kemik yoğunluğu

Talasemi nasıl yönetilir

Talasemi kalıtımsal bir hastalık olduğu için, önlemenin bir yolu yoktur. Fakat, komplikasyonları önlemeye yardım etmek için hastalığı yönetebileceğiniz yollar vardır. Karaciğer Iltihabı aşıları ve tıbbi bakımın yanı sıra, diyet ve egzersiz de tezgâhtar olabilir.

Talasemili olanlar da dahil olmak üzere çoğu insan için düşük yağlı, bitki bazlı bir diyet en iyi seçimdir. Oysa, kanınızda zaten yüksek demir seviyelerine sahipseniz, demir açısından zengin yiyecekleri sınırlamanız gerekebilir. Balıklar, etler ve koyu yeşil yapraklı tümör demir bakımından zengindir, bu nedenle bu besinleri diyetinizde sınırlamanız gerekebilir. Ayrıca zenginleştirilmiş tahıllardan ve meyve sularından uzak durmayı da düşünebilirsiniz. Onlar da yüksek demir seviyelerine sahiptirler. Herhangi bir perhiz değişikliğini evvelden diyetisyeninizle yaptığınızdan belirlenmiş olun.

şimdi fiziksel olarak etkin değilseniz, doktorunuzdan egzersizle ilgili ipuçları isteyebilirsiniz. Orta derecede yoğun egzersizler en iyisidir çünkü ağır egzersizler belirtileri daha da kötüleştirebilir. Yürüyüş ve bisiklete binme, orta şiddette egzersiz programlarına örnektir. Yüzme ve yoga öteki seçeneklerdir. Anahtar, haz aldığınız bir şeyi bulmak ve devam etmektir.

Dyt. Serkan Sıtkı Şahin

email protected

özel içeriğidir.