Jurnal alınması gereken iyot miktarı

İyotun besinsel önemi tiroit bezinin metabolizmasında rol almasından kaynaklanmaktadır. Günümüzde iyotlu su, tuz ve ekmek kullanımı doğru iyot yetersizliği arada bir görülür. bununla beraber, iyot eksikliği ülkemizin belirtilmiş bölgelerinde halen önemli bir insanlar sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. İyot eksikliği, tüm dünyada en yaygın mikro gıda yetersizliği nedenleri arasındadır. İyot yetersizliği akıl geriliği ve yeni doğan ve bebeklerde vefat riskini artırıyor!

Okan Üniversitesi Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Irmak Sayın Alan, ”İyodun vücudumuzdaki tek fizyolojik rolü tiroit hormonlarının bir parçasını oluşturmaktır. Dolayısıyla beceriksiz iyot alımı tiroit bezinde fonksiyon bozukluğuna (hipotiroitizm) yol açmaktadır. İyot eksikliği bunun dışında guatr, zeka geriliği ve yeni doğan bebeklerde artmış ölüm riski ile ilişkilidir” dedi.

İyot kaynakları

Toprak ve suda değişen oranlarda iyot bulunmaktadır. İyot doğal olarak balık ve deniz ürünlerinin yanı sıra içme suyu ve sebzelerde bulunur. Süt ürünleri, iyot taşıyan dezenfektanlardan gelen iyot emilimi nedeniyle iyot içerir. Ekmek imalatında kullanılan bazı hamur oksitleyiciler de iyot içerebilir. Çoğu ülkede sofra tuzuna iyot eklenmektedir.

İyot ihtiyacı

Dünya Sağlık Durumu Örgütü (DSÖ) tarafından önerilen jurnal iyot alımı miktarları aşağıdaki gibidir;

– 5 yaşına değin olan bebekler ve çocuklar için günde 90 mikrogram iyot

– 6 ila 12 yaş arası çocuklar için 120 mikrogram

– 12 yaş ve üstü çocuklar için günlük 150 mikrogram

– Hamilelik ve emzirme döneminde günde 250 mikrogram: Hamilelerde iyot ihtiyacı yüksektir. Gebelik esnasında şiddetli iyot yetersizliği, fetusta nörolojik gelişimin bozulmasına neden olmaktadır.

İyot eksikliğini önlemek

Okan Üniversitesi Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Irmak Sayın Bölge, İyot eksikliğini önleme ve tedavisi konusunda önemli tavsiyelerde bulundu.

Toplum bazında: En sık kullanılan yöntem sofra tuzlarına iyot eklenmesidir. Öteki alternatifler; iyodize yağ (Lipiodol), iyotlu su ve iyot tabletleri ya da damlalardır. Ek olarak, gıdaların iyot açısından zenginleştirme çalışmaları halen devam etmektedir.

Kişi bazında: Kişi için iyot uygulamaları içerisinde, her 2-4 hafta arasında bir potasyum iyodür çözeltisinin ağızdan uygulanması ve 100-300 mikrogram potasyum iyodür ihtiva eden tabletlerin jurnal verilmesi bulunmaktadır. İkincisi, hamilelik ve emzirme döneminde çoğalan iyot ihtiyaçlarını karşılamak için önerilen iyot preperatlarının rutin olarak kullanılması olabilir. Fakat iyot açısından yeterli ülkelerdeki genel nüfus için, iyot takviyeli gıdalardan (mesela, iyotlu tuz) elde edilene ek olarak iyot takviyesi zorunlu değildir.

Hamilelik ve emzirme dönemi: Dünya Sağlık Durumu Örgütü hamilelik ve emzirme döneminde jurnal 250 mcg iyot alımını önermektedir. Ama hipotiroitizm tedavisi için levotiroksin kullanan kadınlarda iyot takviyesi gerekli değildir. Sigara dumanında yer alan tiyosiyanat anne sütü ile iyodun taşınmasını engellediği için anne sütünün iyotunu azaltır. böylece gebelik ve emzirme döneminde sigaranın bırakılması önemlidir.

Yetersiz iyot alımının yanına, aşırı iyot alımının da tiroid hastalığına yol açabileceği bilinmektedir. Bu durum bilhassa tiroid bezi fonksiyon bozukluğu olan hastalarda daha belirgindir. Örneğin, endemik guatr ve iyot eksikliği olan hastalarda, iyot uygulaması tiroid hormonu üretimini aniden yükseltebilir ve hipertiroidi oluşturabilir. Tersine, Hashimoto tiroitli hastalarda iyot uygulaması hipotiroitiye yol açabilir veya hipotiroitiyi kötüleştirebilir.

İyot eksikliği ciddi bir millet sağlığı problemidir. Oysa son dönemde ülkemizde de yürütülen incelemeler ile iyot eksikliği ve ilişkili komplikasyonlar önlenmeye çalışılmaktadır.