Dev hastalığı hakkında bilinmesi gerekenler

Son beş sene içerisinde ayak numaranızda çoğalma oldu mu? Veya son beş sene içinde dar gelmesi sonucunda izdivaç yüzüğünüzü değiştirmek zorunda kaldınız mı?

Eğer bu sorulardan asgari birine ‘evet’ cevabı veriyorsanız derhal doktorunuza başvurunuz. Bu sorulara olumlu cevap veriyorsanız olasılıkla ‘akromegali’ yani ‘dev hastalığı’na yakalandınız demektir. Akromegalinin sinsi ilerleyişi sebebiyle hastalığın tanısı konulduğunda hastalık şimdiden ilerlemiş olur.

Ufuk Üniversitesi’nden Beyin ve Asap Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Ersin Erdoğan, dev hastalığının teşhis ve çare yöntemleri hakkında önemli bilgiler verdi.

Yıllar içinde ortaya çıkar

Akromegali, çoğalma hormonunun fazla salgılanmasına alt olarak ortaya çıkan klinik sendromdur.

Sinsi ilerlediği için hastalığın başlaması ile tanının konulması arasındaki vakit 6 ila 10 yıl arasındadır. Hastaların çoğunda tanı konuluncaya değin hipertansiyon, diyabet, obstruktif uyku apnesi, artritler ve kardiyovasküler hastalıklar ortaya çıkabilir.

Tedavi edilmeyen akromegali hayat kalitesinin bozulmasına, kardiyovasküler ölümlerin artmasına niçin olur. çoğunlukla vefat oranında 2-3 kat artışa neden olmaktadır. Aile hekimlerinin saklı klinik bulguların ortaya çıkarılmasındaki rolü önemlidir.

Yakınları fark edemez

Yavaş bir şekilde hastanın görünüşünün değişmesi hasta ve yakınları kadar çoğunlukla fark edilmez. Hasta genel olarak başka sebeplerden dolayı aile hekimine gider ve aile hekiminin bu tanıyı düşünmesi gerekir. Hastalardaki başlıca şikayet, yüzde değişme, el ve ayaklarda çoğalma, görme bozukluğu, baş ağrısı, hipogonodal semptomlar ve artrit olarak özetlenebilir.

Diyabet hastaları dikkat

Bir Takım klinik durumlar olduğunda şüphe artmalıdır. Örneğin diyabet veya üzüm şekeri toleransı olanlarda akromegali saptama edilme olasılığı beş kat artmaktadır. Tabi ancak diyabetik hastaların birçok akromegali değildir lakin akromegalik özellik olan diyabetli hastalar bu yönden değerlendirilmelidir.

Akromegali için sık görülen diğer hastalıklar da karpal tünel sendromu, obstrüktif uyku apnesi ve kolon polipleridir. Diş hekimleri de hastalarındaki diş ve çene problemlerinden dolayı tanı koyabilirler.

Birçok çare edilebiliyor

Son zamanlarda yapılan tedaviler bir uçtan bir uca bu hastalıklarının birçok çare edilebilmektedir.

Halen uygulanan üç modalite tedavide kullanılmaktadır. Bunlar cerrahi, tıbbi ve radyoterapi olarak adlandırılabilir.

Tedavi için ilk seçenek cerrahi olmalı

Cerrahi, tedavi tedavideki birincil seçenek olmalıdır. Mikroadenomlarda tecrübeli cerrahlar tarafında yapılan ameliyatlarda remisyon oranı yüzde 85’e kadar çıkmaktadır. En manâlı nokta cerrahın tecrübesidir. Yılda en azından 50 transphenoidal cerrahi yapan beyin cerrahları kadar hastanın ameliyat edilmesi yerinde olur.

Bugün uygulanan usul ile ameliyat olan hastaların yüzde 90’ında hipofiz fonksiyonları normal kalmaktadır. Çok nadiren dev tümörlerin cerrahisinde açık cerrahi yapılır.

Radyoterapi üçüncü seçenek

Radyoterapi halen çare algoritmalarının içinde olsa bile, günümüzde tedavide üçüncü seçenek olarak elde tutulmaktadır. Tümörün ayrıca cerrahi hem de tıbbi olarak teftiş edilemediği durumlarda etkinliği geçte başlasa tedavide kullanılır. Birçok endokrin uzmanı tedavinin etkinliğinin başlamasına kadar biyokimyasal etkinlik karşılamak için geçiş tedavisi olarak ilaca devam ederler.

Dev hastalığının belirtileri

Başağrısı, derme çatma uyku, kalp yetmezliği, el ve ayaktaki yumuşak dokuda kalınlaşma, çenenin çıkıntılı olması, karpal tünel sendromu, diş aralıklarında genişleme, fazla terleme, ciltte yağlanma, ciltte lekelenme polip olması, libido azalması, kısırlık, adet düzensizlikleri, memeden süt gelmesi, dil büyümesi, adem elması büyümesi, tükrük bezi genişlemesi, karaciğer büyümesi, dalak büyümesi, prostat.