Güvenli spor ile ani kalp ölümleri önlenebiliyor

Spor yaparken hayatını kaybeden çocuk ve gençlerin sayısı, son yıllarda şipşak yükselme gösteriyor. Sağlık Durumu kontrolü olmaksızın, bilinçsizce yapılan sporun en büyük zararı ise kalbe oluyor. Yapılan araştırmalarda ani kardiyak ölümlerin çocuk-genç nüfus aralarında 100 binde 1-6 aralarında olduğu ve bu ölümlerin %25’inin egzersiz esnasında gerçekleştiği belirtiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk ve Genç Sporcu Sağlığı Merkezi’nden Çocuk Kardiyolojisi Uzmanı Prof. Dr. Naci Öner, çocukların spora başlamadan önce mutlaka yaptırması gereken sıhhat kontrolleri hakkında ailelere önerilerde bulundu.

Her çocuk spor yapabilir

Günümüzde çocuklar aralarında tez yaygınlaşan dingin yaşam ve abur-cubur tüketimi obezite ile sonuçlanmaktadır. böylece çocukları mutlaka spora yol göstermek gerekmektedir. Çocukların yaklaşık olarak tümü spor yapabilir ancak öncesinde çocuğun spor için gerçekte uygun olup olmadığı, hangi çocuğun hangi spor dalı ile ilgilenmesi gerektiği değerlendirilmelidir.

Hangi sporun yapılması gerektiği değerlendirmesi nasıl yapılır

– Pediatri uzmanı kadar birincil tetkik yapılır.

– Pediatrik kardiyolog, çocukta eforla ilişkili göğüs ağrısı, açıklanamayan baygınlık, efor sonrası zorlu solunum, fazla bitkinlik, üfürüm ve hipertansiyon olup olmadığını inceler.

– Aileden iyi bir öykü alınması özellikle ailede ani kardiyak vefat nedeniyle hayatını kaybeden bir yakınının olup olmadığı bilinmelidir.

– Kardiyovasküler tehlike analizi ardından çocuk ortopedi uzmanı, diyetisyen, pedagog kontrolleri yapılarak en yerinde egzersiz ve perhiz programı belirlenir.

Elektrokardiyografi (EKG) ile önemli kalp hastalıklarının teşhisi muhtemel

Kalbi ilgilendiren bazı hastalıklar fizik tetkik ile belirli olabilir, bazıları içinse KALP GRAFIĞI yapılması gerekebilir. Elektrokardiyografi kolay bir yöntem olarak görülse de değerlendirmesi büyük ağırlık taşır; çünkü KALP GRAFIĞI cihazı ile teşhis edilebilen, ani kardiyak ölüme sebep olabilecek hastalıklar vardır. Elektrokardiyografi sonrasında çocuğun kalbinin de morfolojik olarak sağlıklı olup olmadığı ekokardiyografi ile değerlendirilmelidir. Ekokardiyografi ile çocuk ve ergenlerde en çok ani kardiyak ölüme yol açan hipertrofik kardiyomiyopati gibi hastalıklar kolayca belirlenir.

Bazı yürek hastalıkları egzersizlerle ortaya çıkıyor

Yürek hastalıklarının teşhisinde çalışma (efor) testi kayda değer rol oynar. Cisim hareket halindeyken kalbin atım hacmi fazla artar. Egzersizle oksijen tüketimi, yürek hızı ve kan basıncı da arttığından çoğu hastalık görünür ülkü gelir. bu nedenle alıştırma sırasında olan değişimleri gözlemlemek için efor testi yaptırılmalıdır. Bu deneme fazla kayda değer; çünkü ani kardiyak ölüm yapan bir takım hastalıklar (katekolaminerjik polimorfik ventriküler taşikardi) yalnızca efor testi ile teşhis edilebilmektedir. Ritim bozuklukları, doğumsal kalp hastalıklarının bazı tipleri de eforla kötüleşme gösterebilir.

Grip olan çocuk spora iyileşene kadar ara vermelidir

Erişkinler ve çocuklarda görülen kalp hastalıkları birbirinden farklılık gösterir. Çocuklarda sıklıkla doğumsal yürek hastalıkları görülür. Dahası bu hastalıklar fetal yankı ile bebek anne karnındayken bile tanı edilebilmektedir. Bunların yanı sıra 5–15 yaş arası çocuklarda sıklıkla görülen; kalp kası, kalp zarı ve kalbin iç yüzeyini etkileyen edinsel yürek hastalıkları da vardır. Bazı mikroorganizmaların kalpte ciddi sıkıntılara yol açabildiği unutulmamalıdır. Örneğin ağır grip olan ve ilaç kullanan çocukların o dönem spora ara vermesi büyük tartma taşır. Çünkü bu ilaçlar ve gribal enfeksiyonun kendisi kalp ritmini aracısız etkileyebildiği için kötü sonuçlara yol açabilir.

Esas ilke; “Güvenli Spor Yapma” olmalıdır

Doğumsal kalp hastalığı olan, bu hastalık sebebiyle ameliyat olan çocuklar da spor yapabilir. Tehlike analizleri sonrasında egzersiz programında izometrik çalışma ve izotonik egzersizlerin oranına karar verilir. Böylece çocuğun hangi sporu, ne çoğunlukla yapması gerektiği konusunda tavsiye alınır. Patlama türünden efor yapamayacak kronik yürek hastalıklı çocuklar izometrik egzersizlerin daha çok yer aldığı jimnastik veya pilates gibi sporlara yönlendirilebilir. Burada en önemli kıstas; değerlendirmelerin çocuk kardiyoloğu, ortopedist, diyetisyen ve psikolog eşliğinde yapılıp, çocuk için en doğru spora karar verilmesidir. Esas niyet, çocuklar aralarında sporu yaygınlaştırmak olduğu kadar onları güvenli spora yönlendirmek de olmalıdır.