İnme riskine aleyhinde alabileceğiniz önlemler!

İnme, tedavinin fazla hızlı yapılması gereken bir hastalık. Tedavi, semptomların ortaya çıkışından itibaren ne değin erken yapılırsa, o kadar etkin. İlk saatler içinde müdahale edildiğinde beynin beslenmesini bozan pıhtı tedaviyle ortadan kaldırılabiliyor ve daimi zarar önlenebiliyor.

İnme beyin krizidir, hastaların donanımlı bir hastaneye ulaştırılması kalp krizinde olduğu gibi çok seri olmalı. Keza tromboliz denen bu tedavinin, belirtilmiş zaman dilimi içerisinde, deneyimli nöroloji hekimleri göre, yoğun bakım, radyoloji ile 24 saat nöroloji hekiminin bulunduğu hastanelerde uygulanması fazla kayda değer.

Beynimiz; hareket, hafıza, konuşma gibi bütün fonksiyonlarımızın merkezi. Bir data operasyon merkezi gibi düşünürsek beyinde sistem durunca, ona bağlı olan fonksiyonlar da duruyor. Beynimiz görevini yapmadığı süre normal, jurnal hareketlerini gerçekleştiremez ve felç durumu ortaya çıkar. Düşünme, muhakeme etme ve kavrama gibi bütün zihinsel fonksiyonlar beynin tam ve sağlıklı çalışmasıyla olası. Çok özel bir organımız olan beyin, nöron olarak adlandırılan beyne özel asap hücrelerinden oluşuyor. Bunlar vücudun en önemli ve dış olaylara en sağduyu hücreleri.

Örneğin oksijensizlik, solunum yetersizliği, benekli havada bulunmak, egzoz gazları gibi sebepler beynin oksijenlenmesini bozar. Ama beynin yegane enerji kaynakları, oksijen ve şeker. Bu ikisinin dıştan güç kaynağı yok. Glukoz, yani şeker de beyin için kayda değer oysa fazlası da azı da hasar veriyor beynimize. Vücudumuzdaki kanın takriben yüzde 20’sini beynimiz harcıyor. Kan akışının azalması ani kan basıncı düşmesi gibi değişik sonuçlara yol açar.

İnme; beyinde bir veya daha fazla bölgenin ani artan gıda bozukluğu nedeniyle hasara uğraması ve nöron denilen asap hücrelerinin kalıcı kaybı sonucunda meydana geliyor. Beyindeki bu gıda bozukluğu, o bölgeyi besleyen damarın bir pıhtı ile ani olarak tıkanması, damar civarında çoğalan ateroskleroz (damar sertliği, damar içinde çoğalan plaklar sebebiyle tıkanıklık) sebebiyle damarın kapanması veya damarın yırtılarak o bölgede büyüyen kanama sonucu gelişiyor.

Acıbadem Fulya Hastanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Beyza Çitçi Yalçınkaya, hasara uğramış sinir hücrelerinin yenilenme kapasitesinin epeyce düşük olması sebebiyle de beyinde daimi hasar oluştuğunu belirterek şu bilgileri veriyor:

Vücutta oluşan zarar, inmenin beynin hangi bölgesinde oluştuğuna emrindeki olarak fazla farklı alanlara yönlendirilmiş belirtilerle ortaya çıkıyor. Hastanın konuşma, yürüme, hissetme, anlama, denge sağlama, yutma, görme, solunum, mesane ile bağırsak fonksiyonları gibi böylece fazla işlevinde bozulma oluşuyor. çoğunlukla vücudun yarısında felç veya duyu bozukluğu, inmenin en kayda değer klinik belirtisini oluşturuyor. Bu belirtilerin 24 saatten uzun sürmesi ‘inme’ anlamına geliyor.

İnme belirtileri (vücudun bir yarısında uyuşma ve/veya güçsüzlük, tavır bozukluğu ile görme bozukluğu ) 24 saatten kısa sürüp, düzelmesi “geçici iskemik saldırı” olarak adlandırılıyor. Bu durum inmenin öncü işareti olabiliyor. Örneğin 1 saat süren söylev bozukluğu, beynin tavır merkezinin beslenmesinde bir sorun olduğunu gösteriyor. Bundan Başka geçici iskemik hücum geçiren şahısların inme riski yaklaşık 10 kat artıyor. Semptomların kendiliğinden kaybolmasının sorunun ortadan kalktığını göstermiyor ve mutlaka bir doktora başvurmak gerekiyor. Tez nedene yönelik araştırma ve tedavi, kişiyi kalıcı inmeden koruyabiliyor. Bu koşul önemsenmediği takdirde ise kalıcı hasar gelişebiliyor.

İnme son derece ciddi komplikasyonlara yol açsa da, erken müdahale edildiğinde tedavi edilebiliyor, hatta yaşam alışkanlıklarına uyarı edildiği takdirde önlenebiliyor. Örneğin orta derecede egzersiz gerçekleştirmek, inme riskini takriben yüzde 25 oranında azaltıyor. Yapılan araştırmalar 30 dakika ahenkli orta derecede yürüyüş veya egzersizin inmeyi önlemede ilaç tedavisi değin etkin olabildiğini gösteriyor. böylece inme riskine karşısında düzenli yürüyüş fazla manâlı. Tekrar taze sebze meyve ağırlıklı beslemek de inmeden korunmada kayda değer bir etkeni oluşturuyor.

İnmede tehlike faktörlerinin bazıları istikrarsız bazıları da değiştirilemez. Değiştirilemeyen en önemli risk faktörü ilerleyen yaş. bunun dışında kalıtımsal faktörler (ailede damar hastalığı öyküsü), cinsiyet, daha önce geçirilen inme, geçici iskemik hücum veya yürek krizi, öteki manâlı değiştirilemeyen tehlike faktörlerinden.

Değiştirilebilen risk faktörlerinin başında ise yüksek tansiyon geliyor. Yürek ritim bozukluğu tiplerinden biri olan ve yaygın görülen atriyalfibrilasyon, öteki yürek hastalıkları, yüksek kolesterol, diyabet, migren, sigara tüketimi, fiziki hareketin azlığı, alkol ve madde kullanımı, bir takım ilaçlar, beyni besleyen şah damarında darlık ile besin alışkanlıkları da diğer değiştirilebilen tehlike faktörleri aralarında yer alıyor.