İnme riskini yıkmak için uyumlu hayat durum

İnme hastalığında ilk müdahalenin yanı sıra, koruyucu önlemler ile mümkün riskin azaltılabileceğini gösteren Türkiye İş Bankası iştiraki Bayındır Söğütözü Hastanesi Nöroloji Birim Başkanı Uzm. Dr. İhsan Özcan Ertürk, Dünya İnme Haftası sebebiyle manâlı açıklamalarda bulundu:

Dünya Sağlık Durumu Örgütü’nün tanımıyla inme, damarsal niçin dışarıya görünüşe göre diğer bir niçin olmadan, ani gelişip, yöresel veya bütün beyni ilgilendiren işlev bozukluğudur. Ceset fonksiyonlarında daimi hasarlara niçin olabildiği gibi, ölümle de sonuçlanabilir. Dünyada kalp hastalığı ile kanserden sonradan en sık ölüm ve erişkin nüfusta en manâlı sakatlık nedenidir.

İnme, beyin damarlarındaki kanama ya da tıkanmaya bağlı olarak ortaya çıkabilir. Beyinde kan akımının kesildiği bölgede, kanın taşıdığı oksijen, glukoz gibi yaşamsal değerdeki gereksinimler karşılanamayacağı için beyin hücrelerinin ölümü başlar. Buna alt olarak beynin o bölgesi işlevini kaybeder ve hastalarda çeşitli belirtiler ortaya çıkar. Vücudun bir yarısında uyuşukluk, kuvvetsizlik, hitabe ve görme bozuklukları, dengesizlik, bilinç değişiklikleri bunlardan bazılarıdır.

Koruyucu önlemlerle riski düşürün

İnmeye neden olan faktörlerin bilinmesi ve bunları başkalaşmak için içten önlemlerin alınması önemlidir. Bir diğer deyişle, inme riski alınacak koruyucu önlemlerle en aza indirilebilir. Şüphesiz inme geçirmede rol oynayan yaş, cinsiyet, ırksal köken, ailede aynı hastalık olması gibi bir takım tehlike faktörlerini başkalaşmak olası değildir. Ama bunların haricen kalan, inme geçirmenize niçin olabilecek bazı etmenleri kontrol aşağı alabilmeniz mümkündür.

Koruyucu en önemli önlem, uygun yaşam biçimi oluşturmaktır. Bu bağlamda, hipertansiyon, diyabet, atrial fibrilasyon, yüksek lipid düzeyleri, sigara, yoğun içki kullanımı, şişmanlık, atıl hayat gibi değiştirilebilen risk faktörleri ile çaba etmek gerekir. Keza tehlike faktörlerinin, birbirlerinin etkisini katlanarak artırdığını da unutmamak gerekir.

Giyinip soyunurken zorlanıyorsanız uyarı

İnme belirtileri, etkilenen bölge (beyin, beyincik, beyin sapı), etkilenen taraf (sağ, sol) ve etkilenmenin şiddetine tarafından değişir. Olay beynin sağ sözde küresinde olduğunda vücudun sol yarısı, sol benzeri küresinde olduğunda vücudun sağ yarısı etkilenir. Bunun sonucunda zaaf, uyuşukluk, konuşma, seziş ve görme alanı kaybı gelişir. Mekân algılamada, giyinip soyunma gibi önceden kolaylıkla yapılabilen jurnal yaşam aktivitelerinde zorluk çekme ortaya çıkabilir.

Beyincik etkilendiğinde denge ve koordinasyon zorlukları ortaya çıkar. Baş dönmesi, bulantı, kusma görülür. Beyin sapı, vücudumuzun bilinçli kontrolümüz dışında çalışan ve solunum, kan basıncı, yürek atımı gibi yaşamsal öneme sahip işlevlerinin denetleme edildiği merkezleri bulundurur. Bu bölgeyi etkileyen bir inme atağında, vücudun hem sağ ayrıca de sol tarafını etkileyen felçler, solunum, yutma gibi işlevlerin kaybı ile hayatı tehdit eden tabloların ortaya çıkmasına neden olur.

İnme belirtileri

– Yüz, kol ve bacaklarda, bilhassa vücudun yarısında ani duyu yitimi ve/veya baskı kaybı,

– Ani bilinç bulanıklığı, hitabe ya da konuşulanları kavrama güçlüğü,

– Çift görme ya da görmede kayıp biçiminde ani görme bozukluğu,

– Ani yürüme güçlüğü, dengesizlik sersemlik hali,

– Nedeni bilinmeyen ani baş ağrısı.

Bu belirtilerden biri veya birkaçı varsa acilen hastaneye başvurmanız gerekir. Bu bulgular daha önce sizde oluşup dakikalar içinde düzeldiyse “geçici iskemik hücum” geçirdiğiniz anlamına kazanç.

Çoğu geçici olsa da yüksek risk taşır

Geçici iskemik atak, inme belirtilerinin 24 saatten az, çoğunlukla birkaç dakika ile birkaç saat arasında sürüp tamamen düzeldiği durumları tanımlar. Belirtiler ayrıntılarıyla geçtiği için hastalar ve yakınları göre önemsenmemesi dolayısıyla büyük bir tehlike oluşturur. Gerçekten öncü, uyarıcı bir durumdur ve önlem alınmazsa genelde ardındaki gelecek bir inmenin habercisidir.

Damarlar kan pıhtısı veya süre içinde plaklar ve yağ birikintileri ile tıkandığında oluşur. Bütün inmelerin % 85’i iskemik inmedir. Beyindeki bir damardan beyne kan sızıntısı olduğunda kanayıcı inme meydana kazanç. Görülme sıklığı iskemik inmeye kadar çok daha azdır. Ama inme sonucu ölümlerin %30’undan sorumludur.

Tedavide kritik olan birincil müdahale anı

İnme, beyin dokusunun enfarktüsüdür, kalp enfarktüsü gibi acil ve bilinçli müdahale gerektiren bir durumdur. İnme tedavisinde geç müdahale kadar, yanlış uygulamalar da hastalığın beyinde yarattığı hasarı artırabilir. İnme geçiren hasta için ev koşullarında yapılabilecek bir şey yoktur. İnme belirtilerini tanımak ve vakit kaybetmeksizin solunumu dar sürdürebileceği bir pozisyonda uygun sıhhat kurumuna uygulamak inme sonrası kalacak sakatlıkların en aza indirilmesinde büyük öneme sahiptir.

İlk 3 saat tıkanan damara müdahale yapabilmek açısından kritik önemdedir. Bu hastalara en kısa sürede, tıkanan damarın açılması için hemen tedaviye başlanmalıdır. Bu Nedenle beyin hasarı en daha aşağı seviyede tutulabilir ve hatta hasarsız bir netice elde edilebilir.

İnme riskinizi azaltmak için:

Kan basıncınızı peşine düşüp takip edin: Yüksek kan basıncı inme açısından en kayda değer tehlike faktörüdür. Kan basıncınızı bilmiyorsanız ölçtürün. Kan basıncınız yüksek ve tedavi altındaysanız kontrollerinizi aksatmayın.

Tedavilerinizi aksatmayın: Atrial fibrilasyon, yürek içinde pıhtı oluşumuna yol açabilir. Atrial fibrilasyonunuz varsa tedavinizi aksatmayın.

Sigaradan vazgeçin: Sigarayı bırakın. Sigara içenlerin içmeyenlere göre inme riski 2-3 kat daha yüksektir.

Içki tüketimini sınırlayın: Yoğun içki tüketiminden kaçının.

Önce kolesterolü düşürün: Yüksek kolesterol inme riskini artırır. Diyeti, egzersizi ve kullanıyorsanız ilacınızı aksatmayın.

Yaşam biçiminizi gözden geçirin: Diyabetik bir hastaysanız doktorunuzun hayat biçiminiz, diyetiniz ve almanız gereken ilaçlar konusundaki önerilerini yerine getirin.

Egzersiz hayatınızın bir parçası olmalı: Alıştırma yapmayı bir yaşam tarzı haline getirin.

Diyetiniz fakir olsun: Eksik tuz, batmış yağdan yoksul diyete alışın.