Sancı kesicileri içten kullanıyor musunuz

‘Bir analjezik alayım da başımın ağrısı geçsin’, ‘Bu ilacın lezzetsiz, ben iğne olayım’, ‘Komşuda pozitif ağrı kesici var mı acaba?’, ‘Ağrımın şiddeti biraz daha artsın da hapı öyle alayım’. Sancı sorunu yaşamış kimselerden çoğu kez duymaya alıştığımız ve birincil bakışta sıradan gibi algılanan bu cümleler gerçekte büyük bir yanılgıya muhabere ediyor. Sızı kesicilerin bilinçsiz kullanımı ağrıyı dindirmediği gibi psikolojik anlamda etki etmekten öteye gidemiyor. Memorial Hastanesi Sancı Kliniği’nden Uz. Dr. Mehmet Çelik “Ağrı kesicilerin içten kullanımı” hakkında data verdi.

Ağrı kesiciler maksimum tüketilen hap gruplarının başında geliyor

Kimi zaman basmakalıp bir diş ağrısı için kimi zamansa uzun süredir devamlı kronik ağrılarımız için çok eski yıllardan beri pek çok analjezik hap alıyoruz. Bu ilaçların kullanımı çoğu kez hekim kontrolü olmadan kulaktan dolma bilgilerle eczaneden hap elde etmek ya da konu komşunun artmış ilaçlarını uygulamak şeklinde gerçekleşiyor. Fakat son yıllarda tıbbın hızlı gelişimi ile birlikte ağrı kesiciler konusunda birçok geleneksel veri geride bırakılmış durumda. Bugün edindiğimiz data birikiminin ve deneyimlerin ışığında yeni görüşlere ve yeni bir anlayışa sahip durumdayız. Bu doğrultuda Dünya Sağlık Durumu Örgütü göre ağrı kesici hap kulanımı ile ilgili değişik ilkeler geliştirilmiştir. Bu ilkelerin amacı, tüm dünyada ağrı kesici ilaç kullanımını kayıtlı standartlara bağlamak ve sancı hastalarının etkin ve yeterli ağrı tedavisine kavuşmalarını sağlarken ilaçların tabi etkilerine maruz kalmalarını önlemektir.

ağrı kesici kullanımında öncelikli olarak tercih edilmesi gereken yol ağız yoludur

Ağızdan ilaç uygulamak en ağrısız ve zahmetsiz yoldur. böylece mümkünse ağız yolundan kullanılan tablet veya kapsüllerle analjezi yoluna gidilmelidir. Oysa bilhassa bizim toplumumuzda ağız yolundan kullanılan ilaçlar küçümsenmekte ve halk arasında özet olarak “iğne” olarak tabir edilen adale içi veya damar içi ilaçların daha etkili olduğu inancı yer almaktadır. böylece hatalı bir inanış olarak “iğne yazar doktor iyi doktordur” kanaati yaygındır. Bugün ağızdan kullanılan o kadar çok analjezik adale içi ya da damar içi kullanılan ilaçlardan fazla daha etkilidir. Ağız yolu dışındaki hap tatbik yolları ise yutma zorluğu, kusma gibi ağızdan hap alımını engelleyen durumlar varsa kullanılır.

analjezik hap seçimi bir basamak sistemi içinde olmalıdır

ağrı kesici ilaçlar etki güçlerine tarafından 3 gruba ayrılır. Hastanın bu basamakların hangisinden başlayacağına ağrının şiddetine tarafından karar verilir. Tedaviye başlandıktan sonradan da hasta hekimi göre yerinde aralıklarla her yerde değerlendirilmeli ve ilaçların etkileri, alt etkileri göz önüne alınarak ayarlamalar yapılmalıdır.

İlacın dozu kişiye tarafından değişir

Ağrı, Dünya Sıhhat Örgütü göre “kişiye özgü hoş olmayan bir duyu” şeklinde tanımlanır. Ağrının bu kişiye özgü olması durumu tedavisinin de kişiye özgü olması zorunluluğunu doğurur. böylece her ağrı kesici için önerilen dozlar var olsa da bu dozlar kesin değildir. Ağrılı hasta hekimi kadar uyumlu aralıklarla değerlendirilerek etkili doz kişiye göre belirlenmelidir.

Ağrı kesiciler ahenkli aralıklarla alınmalıdır

ağrı kesici ilaçların sızı ortaya çıktığında kullanılması sık yapılan hatalardan biridir. Ama bilhassa kronik ağrılarda bu armoni uygunsuzdur. Kronik ağrı hastaları o anda ağrının varlığına veya yokluğuna aldırış etmeksizin düzenli aralıklarla ilaçlarını kullanmalıdır. Bu şekilde ilacın kan düzeyinin dalgalanma göstermesinin önüne geçilmiş olur ve tedavinin etkinliği artırılır. İlacın ahenkli kullanılmasını ve kan düzeyinin değişmez kalmasını önleyen bir diğer kusur ise öğünlere göre ilaç kullanmaktır.

ağrı kesici öğünlere bağımlı kalınarak kullanılmamalıdır

Çünkü öğün araları eşdeğer değildir. Bunun yerine günlük ilaç dozuna göre muhakkak saat aralıklarıyla ilaç kullanmak doğru olur. Sancı kesiciler bu prensiplere uyularak kullanıldıklarında bütün kronik ağrıların yüzde85’inde etkin ve yeterli olabilmektedirler.