Demir eksikliği için besin önerileri

C vitamininin demirin emilimini artırdığını belirten uzmanlar, yumurtayı portakal suyu veya domatesle, köftenin yeşil salata ile tüketilmesinin demirin emilimini artırmak açısından kayda değer olduğunu vurguluyor. Uzmanlara göre, ıspanak yoğurt ile tüketildiğinde demir emilimi azalıyor; ıspanak yumurta ile pişirilmeli.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Dahiliye Uzmanı Dr. Güzin Oğuz Şimşek, demir eksikliğinin yanlış besin ya da bir takım hastalıklar nedeniyle vücuttaki demir mineralinin yetersizliği anlamına geldiğini söyledi.

Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımı uyarınca Hemoglobin’in (Hb) kadınlarda 12’den, erkeklerde 14’ten düşük olmasının anemi (anemi) olarak belirlendiğini ifade eden Dr. Yıldırım, “Dünyada en sık kansızlık sebebi demir eksikliğidir. İstatistiklere tarafından dünyada kadınların % 35’inde, erkeklerin % 20’sinde ve hamilelerin %50’sinde demir eksikliğine tabi anemi görülmekle birlikte en sık gelişmemiş ve gelişmekte olan ülkelerin sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır” dedi.

Demir niçin önemlidir

Dr. Güzin Oğuz Şimşek, “Demiri bu değin önemli yapan nokta ise, hücrelerimizin yaşamı ve fonksiyon görmesi için zorunlu enerji üretimini sağlayan Oksijen molekülünün taşınmasından ve atık olarak ürettiği Karbondioksitin uzaklaştırılmasından sorumluluk sahibi kandaki kırmızı küre adını verdiğimiz (RBC) hücrelerin yapıtaşı Hemoglobin’in (Hb) temel elementi olmasından kaynaklanmaktadır. Yaş, cinsiyet, kadınsa gebe olup olmama, lohusa olup olmama, günlük spor aktivite oranı, demir depolarındaki rezerv oranı demir eksikliği teşhisi için parametreleri değiştirmektedir” dedi.

Halsizlik, dermansızlık ve baş ağrısı yapıyor

Demir eksikliği belirtilerinin ayrı şekillerde ortaya çıktığını açıklayan Dr. Güzin Oğuz Yıldırım, şunları söyledi:

“Kişide demir eksikliği bulunduğunda; halsizlik, yorgunluk, rahatsızlık, baş ağrısı, baş dönmesi, çalışma intoleransı, solunum yetmezliği, göğüs ağrısı şikâyetleri gelişmekte ve kişide sıkıntılı üçgenin taban olmayan kenarı sendromuna, toprak, kireç ve buz gibi normalde yenmeyecek maddeleri yeme isteğine, yürek hastalıklarına ve gelişim geriliğine sebep olmaktadır. Muayenemizde ise kişide solukluk, kuru deri, mavi sklera (gözün beyaz kısmı), dilde lezzet tomurcuk kaybı, dudak ve çene civarda yaralar, tırnaklarda ayrışma kırılma, saç dökülmesi, hatta gastroskopide yemek borusunda cepleşme görmekteyiz.”

Demir eksikliğine sebep olan çoğu etmen olmakla birlikte bunların 4 belli başlı başlık altında toplanabildiğini ifade eden Dr. Güzin Oğuz Yıldırım bunları şöyle sıraladı:

Eksik alım: Yanlış besin, hamilelik, menstruasyon, lohusalık, artma dönemi gibi gereksinim artışını karşılayacak miktarı gün içerisinde almama.

Emilim bozukluğu: Çölyak hastalığı, Atrofik/ H. Pylori ye bağlı gastrit, Bariyatrik Cerrahi.

Kan kaybı: Sindirim sistemi hastalıkları (ülser, crohn, ülseratif kolit, sütun kanseri gibi). Travmalara ast mikro kanamalar, idrar yolları hastalıkları (enfeksiyonlar, bazı böbrek hastalıkları ve kanserleri).

Genetik hastalıklar: Urino- pulmoner hemosiderozis, demire refrakter demir eksikliği anemisi (IRIDA).

Çocuklar, gebeler ve emziren anneler risk grubundadır

Kendisinde demir eksikliği veya anemi olduğunu düşünen şahısların ve vejetaryenlerin mutlaka hekime başvurması gerektiğini açıklayan Dr. Güzin Oğuz Yıldırım, “Risk grubu olarak nitelediğimiz çocuklar, gebeler, emzirme dönemindeki anneler muhakkak aralıklarla teftiş edilmelidir. Demir eksikliği ve anemisi teşhisinizi netleştirdikten sonra kişiler için kansızlığın şiddetine göre uygun çare seçeneklerine karar verilir. aynı zamanda sebebini saptama ederek sebep eksik alım, uygunsuz besin ise destek ile zorunlu tavsiyeler vermemiz; emilim bozukluğu ve kan kaybı ise zorunlu testlerle sebebi ortadan kaldırmamız gerekmektedir” diye konuştu.

Alüminyum saklama kapları ve çelik tencere emilimi azaltıyor

İlaçların düzenli kullanımı yanı sıra jurnal hayatta bazı beslenme önerilerinin dikkate alınması gerektiğini açıklayan Dr. Güzin Oğuz Yıldırım, tavsiyelerini şöyle sıraladı:

– C vitamini demirin emilimini artırır. böylece yumurtayı portakal suyu veya domatesle, köftenin yeşil salata ile tüketilmesi demirin emilimini artmak açısından önemlidir.

– Mayalı ekmekteki demir mayasız ekmeğe göre daha fazla emilir.

– İyi pişmemiş kuru baklagiller ya da kepek ekmeği demirin emilimini azaltır.

– Posalı gıdalarla gıda demirin emilimini azaltır.

– Gıdaları saklamakta kullandığımız alüminyum, paslanmaz çelik ve teneke de demirin emilimini azaltır.

– Demir eksikliğini önlemenin bir yolu da çay ve kahveyi yemek yemek esnasında ya da anında sonrasından tüketmemekten geçiyor. Dere ve kahveyi mümkün olduğunca ara öğünlerde tüketmeye itina gösterin. Keza çayı açık ve limonla birlikte tüketmekte menfaat vardır.

– Kuru kayısı, kuru üzüm, kuru dut gibi kuru meyveler,

– Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı),

– Fındık, fıstık ve susam,

– Karaciğer, kırmızı et, tavuk ve balık eti,

– Yumurta,

– Pekmez ve üzüm,

– Kuru baklagiller,

– Yumurtayı portakal suyu ile tüketin.

– Baklagilleri etle pişirin.

– Her öğünde mutlaka bol yeşillik tüketin.

– Ispanak yanında yoğurt ile tüketildiğinde demir emilimi azalmaktadır. Ispanağın yumurta ile pişirilmesi ise biyoyararlılığını artırır.

– Kurubaklagil ve tahıllı yemekler; yanında mutlaka bol maydanozlu, marullu, domates ve limonlu salata ile tüketildiğinde, tahıl ve baklagillerin içindeki demir daha pozitif emilir. Hem bu besinler kıyma, parça et veya tavukla pişirildiğinde demir alımı artmaktadır.

– Demir eksikliği ileri boyutta olan kişiler; süt, yoğurt ve ayran gibi kalsiyum taşıyan gıdaları yemeklerin yanına yok, ara öğünlerde tüketmelidir. Çünkü kalsiyumun demirin emilimini yavaşlatma özelliği vardır.

– Kahvaltılarda 1- 2 tatlı kaşığı değin pekmez günlük demir ihtiyacının çoğunu karşılamaktadır. Bilhassa harnup pekmezi yüksek demir içerir.

– Ara öğünlerde; kuru meyvelerden kayısı, dut ve kuru üzüm, jurnal demir alımına katkıda bulunur.

Metabolik hastalığı olanlar doktora başvurmalı

Dr. Güzin Oğuz Şimşek, “Bütün bu genel gıda önerileri, yenmemesi gereken çeşitli tehlikeli hastalıklarınız yahut geçerli olup hekiminize yiyecekler konusunda mutlaka danışmalısınız” uyarısında bulundu.