Kışın yemeklerinize sağlık katın

Nezle, grip, soğuk algınlığı gibi bağışıklık sistemini olumsuz etkileyen hastalıklardan korunmak besinlerle mümkün olabiliyor. İşin sırrı ise içten sebzeleri içten baharatlarla taçlandırmakta yatıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Beslenme ve Perhiz Bölümü’nden Dyt. Aslıhan Altuntaş, kış hastalıklarından korunmak için tüketilebilecek sebze ve baharatlar hakkında bilgi verdi.

Sarımsak ve soğan: Mümkün olduğunca bütün yemeklerin içerisinde kullanılması öğüt edilmektedir. Kırmızı soğan da beyaz soğan değin faydalıdır. Soğan ve sarımsağın çiğ olarak tüketilmesi daha faydalıdır oysa kokuları hastalık verdiğinden pişirme yöntemlerine dikkat edildiği takdirde aynı faydayı sağlamaktadır. Soğanı kavururken çok pozitif havayla bağlantı ettirmemek için bütün pembeleşinceye kadar yok biraz daha diri tutarak pişirilmesi ve düdüklü tencerede pişirilmesi önemlidir. Örneğin soğan çorbası yapılabilir, içerisine sarımsak, karabiber, kimyon eklenebilir. Bunlar bir araya geldiği vakit keza antibakteriyel etkileri ile boğaz enfeksiyonlarına hem de özellikle mide ve bağırsak rahatsızlıklarına iyi gelmektedir. aynı zamanda da vücut bağışıklığını güçlendirir.

Ceviz: Besin olarak tıpkı zeytinyağı gibi fazla manâlı yağ asitleri içermektedir. Bu iyi yağlar baştan sona kandaki kolesterol seviyesini düşürür. Yürek ve damar rahatsızlıklarının önüne geçer. bununla birlikte cevizde L-Arginin adı verilen protein bulunmaktadır. Bu protein kan damarlarının daha pürüzsüz olmasına ve kanın daha istikrarsız olmasına ihtimal sağlar. Dolayısıyla kandaki toksinlerin ya da buradaki plakların tedavisine de katkısı olur. bununla beraber antioksidan etkisi çok yüksektir. Dolayısıyla bağışıklık sistemini güçlendirerek bakterilere karşısında savaşmaktadır. İçerisinde fenolik bileşikler de bulunmaktadır. Bunların yanında magnezyum da içerir. aynı zamanda safra taşı oluşumunun önüne geçmektedir. Bilhassa ham cevizlerden bu faydalar yüksek oranda sağlanır. Kurutulmuş cevizler de avantaj sağlamaktadır fakat çiğ ceviz daha etkilidir. Günde 2 tam ceviz tüketilmesi yeterlidir.

Lahana: C vitamini yönünden çok zengin olduğu için bununla beraber önemli bir antioksidandır. İçerdiği lifler baştan sona bağırsak hareketlerini düzenlemeye asistan olmaktadır. Bu lifler bağırsaklardaki yardımcı bakterilerin artmasını sağlayarak antibiyotik tesir yapmaktadır. Bu tesir bir uçtan bir uca bakteriler arttığı ve daha etkin çalıştığı için de vücutta ayrıca bağışıklığı güçlendirir keza de yardımcı bakterilerin sayısını artırır. Lahana içerisinde fitokimyasallar da bulunmaktadır. Lahananın içerdiği bu bileşikler meme, kolon ve prostat kanserlerinden de koruyucu özellikler taşımakta bununla birlikte bağışıklık sistemini güçlendirmektedir.

Pırasa: Soğan ve sarımsakla benzer familyadan gelmektedir. Soğan ve sarımsaktaki sülfürlü bileşiklerin bir kısmı pırasada da mevcuttur. Bu sayede yüksek antioksidan kapasitesine sahiptir. bununla beraber tümörlerin küçülmesine asistan olur. Keza antioksidan özelliği baştan sona hem de içeriğindeki vitamin ve mineraller doğruca sağlığı fazla destekler. Bu sülfürlü bileşikler bağışıklık sistemini güçlendirdiği için grip, nezle, soğuk algınlığı gibi hastalıklarda ayrıca çare sürecinde vücudun daha ivedi toparlanmasını sağlar ayrıca de bu hastalıkların oluşmasını engelleyecek antioksidanlara sahiptir. Yani hastalıktan kurtulmak ve korunmak için çift yönü olan tüketilebilir. bununla beraber obezite ve eklem rahatsızlıkları olanlara da önerilir. Tüketiminde farklılık olması gerekmektedir. Mesela bir gün pırasa yendiyse ertesi gün yeşil salata sonraki gün karnabahar yemeği yemek gibi menüyü çeşitlendirmek yerinde olacaktır. Mutlaka her gün ya öğle ya akşam yemeğinde muhakkak bir mevsim sebzesi olmalıdır. Güz hastalıklarında toparlanmak için tüketiliyorsa her iki öğüne de eklenebilir.

Karnabahar: Brokoli ile benzer familyadan gelmektedir. Karnabahar ve brokolinin sevilmeyen kokusuna sebep olan sülforafan adlı maddedir. Bu madde sahiden bu iki sebzeye antioksidan ve antibakteriyel özellikler katmaktadır. Midede ülser türü rahatsızlıklara sebebiyet veren Helikobakter Pilori adı verilen mikrobun üremesini engeller ve mideyi korur. bununla beraber C vitamini, magnezyum, B16 ve fosfor içerir. Bunların yanında vitamin, mineral ve lif yönünden çok zengindir. Vücudun bağışıklık sistemini güçlendirir. bununla birlikte bağırsak florasının toparlanmasına tezgâhtar olur ve bağırsakların uyumlu çalışmasını sağlar.

Içten sebzeleri dürüst baharatlarla taçlandırın

Kış sebzelerinden en yüksek faydayı sağlamak için sebzeleri baharatlarla buluşturmak gerekmektedir. Mesela ceviz bile yemeklerin içine eklenebilmektedir. Kış mevsiminde hem en yüksek menfaat hem de lezzet için bilhassa tüketilmesi gereken bazı baharatlar vardır.

Kış sebzeleriyle birlikte tüketilmesi gereken baharatlar şöyle sıralanmaktadır:

Zerdeçal: Faydaları saymakla sonsuz zerdeçalın beslenmede günde bir nehir kaşığı dek tüketimi yeterli olmaktadır. Yoğurdun içerisine koyarak da yemeklere katılarak da kullanılabilir. Isıyla fazla fazla etkileşimi olmadığı için yemeklere koyulmasında da herhangi bir bedel kaybı olmayacaktır. Zerdeçal kullanılan yemeklerde beraberinde karabiber kullanılması da nasihat edilmektedir.

Zencefil: Taze olarak tüketilebilir, yemeklerin içerisine konabilir, balık marine ederken kullanılabilir, yoğurda rendelenerek tüketilebilir. Sindirime muavin olduğu için çaylara da konulabilir. Mide yanmalarına ve ağrılarına iyi gelmektedir. Ciddi bir antioksidan olduğu için bilhassa kış aylarında beslenmede bulunması gereken bir baharattır.

Sumak- kekik: Salatalara mutlaka eklenmelidir. İçerdiği fenolik bileşikler tamamen ayrıca bağışıklığı destekleyecek hem de lezzet anlamında ayrı alternatifler sunacaktır. Kış sebzeleriyle yapılan yemeklerin içine jurnal ortalama 1-2 akarsu kaşığı değin konabilir. Baharatlar fazla tez nemlenebilmektedir. Nemlendiğinde bakteri ve küfler çok sıcacık oluşabilir. bu nedenle baharat alırken aktarlardan açık paketler olmak yerine güvenilen marketlerden taze olduğundan belirlenmiş olunan kapalı paketler seçim edilmelidir. Paketlerin yırtık delik olmamasına da uyarı edilmelidir.