Kim hangi sporu yapmalı

Spor yapmanın her şart altında yararlı olduğunu söyleyen uzmanlar, manâlı olan yapılacak spor aktivitesinin çoğu ölçüt dikkate alarak seçilmesi.

Spor yapmamak için kışın soğuk ve benekli havayı, yazın ise fazla sıcakları bahane gösteriyoruz. Ara Sıra yaşımız engel oluyor, ara sıra hastalıklarımız.

Acıbadem Fulya Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Dr. Utku Kuvvet, hangi yaşta olursa olsun spor yapmanın faydalı olduğunu belirterek, “Fakat spor yaparken yaşımız, hastalıklarımız, taşıdığımız riskler, spora yaklaşımımız bile sağlığımızı etkileyebiliyor” diyor.

Bilhassa erkeklerin daha iddialı, yarışmalı olarak yorumlanabilecek halı sahada futbol oynamak gibi sporları seçim ettiklerine dikkat çeken Dr. Utku Zorlama, “Bu stil sporlarda sakatlık ve yürek problemi yaşama riski de yüksek oluyor. Spor yapmaktaki maksat sağlığımızı korumaya karşın olmalı ve sakatlık riski asgari olanları seçim etmeliyiz” şeklinde konuşuyor. Uyumlu bir şekilde yapılan sporun etkisini bir-üç ayda görmenin muhtemel olduğuna değinen Dr. Utku Zorlama, “Lakin alıştırma çok nankördür, yapmayı bırakırsanız yardımsever etkileri kısa sürede kaybolur.

Kim hangi sporu yapmalı?

Profesyonel sporcu da olsanız, bıraktığınız vakit bu etkiyi yaşarsınız ve geçmişte yaptığınız spor ileri yaşlarda size avantaj sağlamaz” diye konuşuyor. Kuvvet, daha önce hiç spor yapmayan kişilere kalp kontrolünden geçtikten sonra haftanın beş günü minimum yarım saat ya da haftada 3 gün 1 saat orta tempoda alıştırma yapmalarını öneriyor. Önerilerini sürdüren Dr. Utku Kuvvet, spora başlangıç yaşı, kimlerin spor yapabileceği, hangi sporların ne dek süreyle yapılması gerektiği hakkında aşağıdaki soruları cevapladı.

Kimlerin hangi sporu yapmalarının yararlı olacağını çakmak ve yapılacak spora ona tarafından karar tahsis etmek gerekiyor.

– Afiyet konusunda belirgin bir yakınması olmayan, açıklanmış düzeyde aktivitesi olan kişiler, basit düzeyde (orta tempolu yürüyüş gibi) bir aktiviteye her yaşta hekim kontrolü olmaksızın başlayabilir.

– Ayrıntılarıyla dinç bireylerin ciddi düzeyde sportif aktiviteye başlamadan önce kardiyoloji kontrolünden geçmeleri yeniden öneriliyor. Özellikle erken yaşlarda soruna yol açabilen ve sportif aktivite açısından mutlak tehlike içeren bazı özel rahatsızlıkların (Örn: Kardiyomyopatiler gibi) tespiti bu muayeneler ile sağlanabiliyor.

– Fakat yaşamının önemli bir bölümünü tembel geçirmiş, kilo fazlalığı olan (gövde kitle indeksi 30’un üzerinde olanlar), diyabetik, hipertansif, sigara içen, kolesterol yüksekliği olan yani kalp damar hastalıklarının gelişimi yol açabilecek risklerden en az birini barındıran bireyler alıştırma programına başlamadan önce mutlaka kardiyolojik muayeneden geçmeli.

İlk kez spora açtırmak

40-50 yaşında, daha önce hiç spor yapmamış bir birey spora nasıl başlamalı?

Kişinin egzersizin düzeyi belirlenirken aşağıdaki 3 temel sorunun cevaplanması gerekiyor:

1. Kişi kaç yaşında?

35 yaş üstü bireylerde erken gelişebilecek koroner atardamar hastalığı yönünden daha titiz davranılmalı.

2. Kişinin günlük aktivite düzeyi nedir?

Jurnal yürüyüş mesafesi, konut içi fiziki aktivite, meslek yerindeki hareket düzeyi, haftalık bazda egzersize ayırdığı zaman gibi konuların araştırılması gerekiyor. Aktivite düzeyi çok düşük olan bireylerde başlanması düşünülen egzersizin temposu da düşük olmalı. Alıştırma reçetesi verilirken sıklığı, şiddeti ve her bir seansın süresi de kayda değer. Temponun aniden arttırılmaması da dikkat edilmesi gereken bir başka nokta.

3. Günlük aktiviteler sırasında herhangi bir yakınması var mı?

Egzersizle ilişkili göğüs ağrısı, anormal yorgunluk duygusal, nefes darlığı, çarpıntı ve bayılma gibi belirtilerin olup olmadığına bakılmalı.

4. Kadınlara özel riskler var mıdır?

Bilhassa menopoz öncesinde, daha genel anlamda 60 yaş öncesinde kadınlarda kardiyovasküler rahatsızlık, koroner atardamar hastalığın gelişme riski erkeklere kadar daha düşüktür. Kadınlarda kalp hastalıklarının 10 takvim bir gecikme ile başladığı söylenebilir. Menopoz dönemi sonrasında ise kadınlarda yürek hastalığı riski çabucak artmakta, 60’lı yaşlarda erkekleri yakalamakta, daha sonra ise geçebilmektedir. Dolayısıyla 60 yaş öncesi kadınlarda alıştırma ile ilişkili risklerin daha düşük olduğu söylenebilir.

5. 40-50 yaşından sonradan spora başlamak menfaat sağlayabilirler mi?

Bu yaşlarda egzersizin faydaları yavaş ortaya çıkar. Somut kondisyonundaki artışın göze çarpan bir seviyeye çıkması için ortalama 1 -3 aylık bir süre gerekiyor. Her yaştan insan egzersizden fayda sağlayabiliyor. Hiçbir yaşta spora açtırmak için geç kalınması söz konusu yok.

Kalpte ritim bozukluğu olması, kan basıncı, diyabet, daha önce by-pass yaptırılması, stent takılması spor yapmaya engel midir?

Kişinin bilinen bir yürek damar sorununun, diyabetinin, hatta kalp yetersizliğinin bulunması çalışma yapması için bir engel değil. Fakat egzersizin şiddeti, süresi ve sıklığı hastanın durumuna ve spor yapma kapasitesine kadar ayarlanmalı.