Damar tıkanıklığı nasıl önlenir vücudun her bölgesinde görülebiliyor!

Günümüzde bir fazla kişinin çoğunlukla sorun yaşadığı hastalıklardan biri de damar tıkanıklığıdır. Vücudun neredeyse her bölgesinde görülebilen damar tıkanıklığı riskli sonuçlar doğurabiliyor. Damar tıkanıklığı neden olur? Damar tıkanıklığı tedavisi var mı yöntemleri neler? İşte damar tıkanıklığına dair merak ettiğiniz bütün soruları Fulya Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Cem Arıtürk,  elmaelma.com okurları için bir yanıtladı.

DAMAR TIKANIKLIĞI NIÇIN OLUR?

Periferik damar hastalığı (PDH), damar sertliğine (ateroskleroz) alt olarak vücuttaki atardamar sisteminde artan dejenerasyondur. Bu dejenerasyon esnasında damar duvarlarında kireç ve yağ tabakaları birikimi ile önce damarın iç boşluğu daralırken, daha sonra hastalığın ilerlemesi ile ayrıntılarıyla tıkanma meydana geliyor. Vücudun her bölgesinde gelişebilen bu hastalık, yürek ve beyine giden şah damarlarında görüldüğünde hayatı tehdit edebilecek sorunlara yol açıyor. PDH, bu bölgeler dıştan en sık etap damarlarında görülüyor.

Bacaklara dışarı giden atardamarlarda ilerleyici olarak büyüyen kireç, yağ doymuş plak oluşumları ve bu bölgelerde meydana gelen akıntı azalmasına ast olarak ortaya meydana çıkan farklı alanlara yönlendirilmiş şikayetlerle seyreden bu hastalığa, ayrıca kişinin hayat konforunu azaltacağı keza de ileride ciddi sonuçlara niçin olabileceği için dikkat edilmesi gerekiyor.

Başlıca ileri yaşlarda (50 yaş üstü) ortaya çıkan bir rahatsızlık olan bacak damar tıkanıklığının erkeklerde kadınlara oranla daha sık görülmektedir. Ailesel ve genetik faktörler manâlı rol oynamaktadır. Anne, baba ve kardeşlerde görülmesi en manâlı risk oluşturan nedenlerdendir. başkaca kişide vücudun herhangi bir uygun damar tıkanıklığı gelişmiş ise bacaklarda damar tıkanıklığı gelişme ihtimali artmış demektir. bununla beraber sigara, durağanlık, derme çatma besin gibi yaşam alışkanlıkları ve hipertansiyon, hiperlipidemi, diyabet, böbrek yetmezliği gibi kronik hastalıklar bacaklarda damar tıkanıklığı görülme sıklığını arttıran faktörlerdendir.

Ayak damarlarındaki daralmaların derecesine ve tıkanıklıkların ikâmetgâh yerlerine kadar öbür seviyelerde şikayetler ortaya çıkabileceğini söyleyen Dr. Cem Arıtürk, sıklıkla karşılaşılan şikayetleri şu şekilde sıralıyor:

Ağrı: Sızı yol yürüme ile başlar ve dinlenme ile geçer.Daralmış bölgeye yeterli düzeyde oksijenlenmiş kanın gönderilememesi nedeni ile ortaya çıkan gıda bozukluğuna emrindeki olarak ilgili alan kaslarında oluşan kramp tarzı ağrılardır. Bacağın üstteki kısmındaki damarların sorunlarında sancı bütün bacakta hissedilirken, diz bölgesindeki bir damarın tıkanıklığında sorun diz altındaki bölgededir. Tıkanıklık, darlık ne kadar ileri düzeyde ise sızı pek eksik eforla ortaya çıkar ve o kadar geç geçer. Hastalığın ileri dönemlerinde efor sarf etmeden, istirahat ağrıları görülebilir. Bacaklarda solukluk ve soğukluk en sık görülen diğer bulgulardır. bununla birlikte kıllarda azalma ve cilt değişiklikleri bu hastalarda ileri dönemlerde karşılaşılabilecek şikayetlerdendir.

Yara: Bacağın ve ayakların beslenmesinin ileri düzeyde bozulmasına alt olarak ya kendiliğinden yaralar açılabilir veya travma, kesi gibi bir sebebe yan olarak açılan bir yara iyileşemez.

Kangren: Besin bozukluğu olan uzuv kısmının hayatiyetini kaybetmesidir. Kangren gelişmiş kısmın amputasyonu (kesilmesi) çoğu zaman kaçınılmazdır.

Muayeneden sonra bazı bulgular elde edilmişse görüntüleme yöntemlerine kullanmak gerekmektedir. Atardamarlara karşın doppler ultrasonografi hastalığın durumu ile ilgili belirlenmiş bir bilgi vermese de hastalığın durumu, etkilenen damarlar ile ilgili yaklaşık bulgular elde edilmesine olanak tanır. Belirli teşhis hazırlamak ve tedaviyi yol göstermek için anjiografik teşhis yöntemlerini kullanmak gerekmektedir.

Manyetik rezonans (MR) ya da bilgisayarlı tomografi (BT) anjiografilerde darlıkların yeri, derecesi tarafsız olarak belirlenebilir ve 3 boyutlu anatomik özellikler saptanabilir. Konvansiyonel anjiografi ile de işlem sırasında hem teşhis konabilir keza de çare gerektirir durumlarda balon, stent veya öteki işlemlerin yapılması mümkündür.

DAMAR TIKANIKLIĞI TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Bacak damar tıkanıklıklarında fazla dağıtılmış çare yöntemi bulunmaktadır. Bunlar ilaç ve yürüme ile medikal takip, anjiografik çare yöntemleri ve cerrahi girişimler olarak sayılabilir. Hastalığın evrelerine tarafından etkileri de ayrı olduğundan tedavisi de şahsi olarak farklılıklar göstermektedir. Bu yüzden bacak damar tıkanıklığı bulunan kişilerde çare hastanın şikayetlerine, uzvun hayatiyetine, kişinin sosyal beklentilerine bakılarak planlanmalıdır. İstirahat ağrısı, ayakta bacakta kangren ya da iyileşmeyen yara varlığında uzuv ve olur ya de hayat kaybı tehlikesi olduğundan kanlanmayı arttıracak girişimsel bir tedavi mutlaka gereklidir.

Ancak yol yürümekle gelen sancı açık havada şikayeti olmayan hastalarda çare yöntemi; hastanın yaşı, sosyal şartları, yaşamının hastalıktan ne kadar etkilendiği gibi faktörler göz önünde bulundurularak kararlaştırılmalıdır. Mesela; 50 yaşında, faal, çalışmakta olan bir hastada 1 km yürüme ile gelen ağrının tedavisinde cerrahi tedavi önerilebilirken, 80 yaşında, haftada 1-2 kez konut dışına çıkan ve 250 m yürüme ile ağrısı olan bir hastaya medikal tedavi ile takip mümkün olabilmektedir.