Dinç ve kaliteli bir uyku için dikkat edilmesi gerekenler

Tatmin Edici sürede yatakta kalınmasına rağmen uykunun kalitesini bozan hastalıklar (uyku apnesi, tedirgin ayak, sık idrara kalkma, diğer birçok nörolojik ve dahili hastalıklar gibi), sabahları erken uykudan kalkma, bezginlik uyanma, bu uyku bozukluklarına emrindeki artan gün içinde uykululuk, konsantrasyon ve dikkat bozuklukları, baş ağrısı, huzursuzluk, buhran, fazla asabiyet, anksiyete gibi daha birçok uyku sorunları olduğunu vurgulayan Anadolu Sağlık Durumu Merkezi Nöroloji Bölümü Direktörü Prof. Dr. Yaşar Kütükçü, “NREM uykusu evre I-II ve III almak üzere üç evreden oluşur evre III derin uyku dediğimiz dönemdir. REM dönemi ise daha fazla rüyaların görüldüğü evredir. Gece boyunca bu evreler 3 ile 5 kere tekrarlanır. Bu evrelerin kesintiye uğramadan sürdürülebilmesi dinç ve nitelikli bir uykuyu sağlar” açıklamasında bulundu.

Uyku bozukluğunun nedeni saptanmalı

Gelişme çağındaki öğrencilerin erken saatlerde kalkıp okula gitmeleri bu çocukların maddi ve ruhsal olarak gelişmelerinde olumsuz tesir yaptığını gösteren Prof. Dr. Kütükçü, “Özellikle büyük şehirlerde karanlıkta kalkıp okula yetişmek için yollara düşen öğrencilerin uyku sürelerinin ne kadar kısa olduğunu düşünmek gerek. Bunlar da bir şekilde uyku bozukluğu ya da beceriksiz uyku olarak değerlendirilebilir. Tedavi edilebilmesi için ilk olarak uykusuzluğun nedeninin bulunması gerekiyor. Nedeni saptanabilen uyku bozukluklarında tedaviye mümkünse etkeni ortadan kaldırmak ya da azaltmakla başlatmak gerekir. Uyku bozukluğu hastalıklarından herhangi biri varsa ilk kez bu hastalığı tedavi etmek gerekiyor. ya da uyku bozukluğuna niçin olabilecek alışkanlıklar, çevresel etmenler varsa düzeltilmeli” biçiminde konuştu.

Yaşam şekli değiştirilerek uyku hijyeni sağlanabilir

Bazen hastanın uyku bozukluğuna kadar ilaçlarla çare etmenin gerekebildiğini söyleyen Prof. Dr. Kütükçü, “Uykuyu bozan kayda değer solunum bozuklukları da vardır. Mesela uyku apnesi olan bir kişinin mutlaka uyku merkezi olan yerlerde tüm gece uyku çalışması yapılarak apnenin tipi ve derecesine göre tedavi planlanmalıdır. Hepsinden önemlisi ara sıra yaşam şeklini, alışkanlıklarını değiştirerek ve iyi bir uyku hijyeni sağlanarak sorunların büyük kısmı çare edilebilir” dedi.

Sağlıklı ve kaliteli bir uyku için dikkat edilmesi gerekenler

– Muhtemel olduğunca benzer saatte yatmaya ve kalkmaya dikkat edin. Hatta hafta sonları da bunu sürdürmeye çalışın, bu sizin ceset uyku siklusunuzu ve saatinizi düzenlemeye ve gece baştan başa uykuda kalmanıza tezgâhtar olur.

– Uykuya yakın saatlerde olmamak koşulu ile sakinleştirici egzersizler (yoga gibi) yapılabilir.

– Eğer uyku sorununuz varsa bilhassa gündüz uyumalardan ve şekerlemelerden kaçının

– Yatak odasının gündüz havalandırılması ve oda sıcaklığının çok soğuk ve fazla sıcak olmaması gereklidir. Uyuduğunuz yer gürültüsüz, karanlık ve serin olmalıdır.

– Yatma saatine yakın kafein ve nikotin gibi uyarıcı maddeler almayın.

– Aynı şeklide uyku saatine yakın ağır yemekler yenmemelidir.

– Yatak odasında telefon, televizyon, lap-top ya da öteki bilgisayarlar bulunmamalı, bunlarla çalışmayı yatmadan en düşük 2 saat önce sonlandırmalı.

Dinç uykuyu engelleyen etmenler

– Somut, ağrılı hastalıklar

– Psikiyatrik hastalıklar (anksiyete, bunalım gibi)

– Nörolojik hastalıklar (Sıkıntılı üçgenin taban olmayan kenarı senromu, devirli bacak hareketleri, Parkinson hastalığı, demanslar, kaslarda istemsiz ve ağrılı kasılmalarla seyreden distoni gibi hastalıklar, kol ve bacaklarda şiddetli titremeler, epileptik ataklar gibi)

– Öteki hastalıklar (Solunmu etkileyen apne yarı hastalıklar, iç salgı bezleri hastalıklar, şeker hastalığı, kalp yetmezliği ve çarpıntı, reflü gibi)

– Vardiyalı çalışmalar ve jet-lag sendromu

– Kadınlarda hamilelik, emzirme, menopoz gibi durumlar

– Uykuyu bozan ve engelleyen ilaçlar

– Kafein ve nikotin

– Ses, ışık gibi çevresel etmenler