En doğal analjezik: Kına

Efsanevi Mısır kraliçesi Kleopatra’nın kına yağından elde edilen bir koku kullandığı bilinmektedir. Kleopatra Roma’lı sevgilisi Antonius ile buluşmaya bu vesileyle geminin güvertesine bu losyondan bol miktarda dökülürmüş. Eski Darı mumyalarının el ve üçgenin taban olmayan kenarı tırnaklarında çoğunlukla kına bulunmuştur. Kına o zamanlarda da hem makyaj, hem dekor ve keza de çare amacı ile kullanılmaktaydı.

Tıbbi sorunları giderici

Kına, litrasea familyasından bir bitkiden elde edilmektedir. Çoğu türü olmakla birlikte sıklıkla kullanılan yeşil kına, Güney Batı Asya, Kuzey Afrika, Avustralya, Batı Hint Adaları halkaları kadar endemik olarak kullanılmaktadır. Bütün bu kültürlerde, kına kullanımının dini bağlantıları da vardır.

Kına, naftokinon gibi onu enerjik bir “boya” yapan bileşiklerin yanı sıra; tanin, kumarin, flavinoidler, fenolik asit, steroller ve ksantonlar gibi birçok biyoloji ile ilgili etkiye yol açan ve tedavide farklı alanlara yönlendirilmiş tıbbi sorunların çözümünde yararlanılan maddeler de içerir.

Okan Üniversitesi Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Okan Bölükbaşı, ”Kınanın tıbbi kullanımında; verem ilerlemesini durdurduğu, antiviral, antimikrobik, antifungal (Mantarlara karşısında), protein glikasyonu önleyici, yara iyileştirici, antipiretik (Alev düşürücü), ağrı kesici (analjezik), antiinflamatuvar (Yangı-irin önleyici) özellikleri olduğu uzun zamandır bilinmektedir. Mollusc, tyripanasoma, gibi rahatsızlık etkenlerine aleyhinde da yardımcı olduğu bilinmektedir. Kına, ayrıca kanser, parazit, şeker hastalığı önleyici özelliklere sahipti. Karaciğeri korur. bu nedenle sarılıkta kullanılagelmiştir. Kına, bağışıklık sistemini olumlu yönde düzenleyici etkilere de sahiptir. Günümüzde Ayurvedik tıp ve Unani tıp (Hindistan’da halen kullanılan eski yunan tıbbının bir formu) kına gargaralarını bademcik iltihabı, farenjit, diyare, dizanteri, ülser, barsak kurdu ve ateş tedavisinde uygulamaktadır” açıklamasını yaptı.

Yararları yanına dikkat edilmesi gereken durumlar da vardır. Nadir bir kan hastalığı olan favizm (Bakla yenmesi ile şiddetli iç kanama gelişmesi), ülkemizde nisbeten daha yaygın görülebilmektedir. Bu hastalığı olan lakin hasta olduğu bilinmeyen bir çocuğun eline kına sürülmesi, az miktarda olsa bile, iç kanamaya neden olabilir!

Kınanın saymakla bitmez tükenmez faydaları

Prof. Dr. Okan Bölükbaşı, Kınanın ağrı kesici özelliğinin nerelerde kullanılması gerektiği konusunda manâlı bilgiler verdi.

Kına, halk müziği hekimliğinde, uyuz, saç kepeği, saç dökülmesi, sarılık, mantar hastalıkları, dalak büyümesi, kanser, amipli dizanteride kullanılmaktadır.

Kına yağı, kınadan elde edilen ve çare amaçlı olarak kullanılan bir maddedir. Bilhassa eklem iltihabı ve romatizma kaynaklı ağrılarda etkilidir.

Kına, yanık yüzeyler üstünde ferahlatıcı etki yapmakta, böylece yüksek ateş tedavisi ve yanık bakımında kullanılabilmektedir.

Kınanın bilhassa nöropatik ağrıda etkin olabileceği, doksanların sonlarına dürüst bilimsel araştırmalarla ispatlanmıştır. Sıradan ağrı kesicilere cevap vermeyen nöropatik ağrı türü ağrılar, geniş bir grup hastalığı içermektedir. Trigeminal nevraljiden diyabetik nöropatiye (Şeker hastalarında görülen etap yanmaları bu durum ile ilişkilidir); kanser ağrılarından fibromiyaljiye dek çoğu ağrılı hastalığı barındırır.

Prof. Dr. Okan Bölükbaşı, ”Uzun bir süredir nöropatik ağrıya niçin olan sinir sıkışması (En sık görüleni karpal tünel ) ve boyun fıtığı hastalarının kına sürdüklerini gözlemliyorduk. Bazı Ortadoğu ülkelerinde doktorlar karpal tünel sendromunda ellere kına sürülmesini bir hastalık işareti olarak görmektedir (Yani az daha kına varlığına bakıp karpal tünel tanısı düzenlemek!). Gerçekte de kına, bu gibi durumlarda gözlenen “yanma”, “elektrik çarpması”, “batma” , “iğnelenme” sanki nöropatik ağrıları ciddi biçimde azaltmaktadır. Halk aralarında bu tür ağrılarda deriye kına sürmek uygulamasının anlamsız bir inanç olmadığı, bilimsel bir temeli olduğu anlaşıldı. Kınanın içerdiği ağrı kesici maddeler enine boyuna tanımlanmış ve Birleşik Devletler berat dairesi tarafından kayıt edilmiştir” dedi.