Otizm hakkında bilmeniz gereken her şey

Otizm, doğuştan, beynin ve sinir sisteminin ayrı yapısından ya da işleyişinden kaynaklandığı kabul edilen nörobiyolojik bir bozukluktur. Başkalarıyla etkileşimde bulunmayı engelleyen ve kişinin kendi iç dünyasıyla baş başa kalmasına yol açan otizm, genellikle 3 yaştan önce ortaya çıkmakta ve bireylerin sosyal iletişim, etkileşim ve davranışlarını olumsuz olarak etkilemektedir.

Otizm; millet, kültür veya idareli koşulları ne olursa olsun, bütün dünyada bulunur. Otizm, kız çocuklarına oranla erkeklerde daha sık meydana kazanç.

Otizm türleri

Asperger Sendromu: Asperger sendromu otizmden daha hafif seyreden bir otistik spektrum bozukluğu kategorisidir. Asperger sendromunda da sosyal etkileşimde manâlı sorunlar görülür.

Çocukluk Disintegratif Bozukluğu: Çocukluk disintegratif bozukluğu iki yaştan daha sonra başlar. Bozukluğun başlamasıyla, önceden edinilmiş yetiler hızla yitirilir. Çocukluk disintegratif bozukluğu tanısı bölge birçok çocuğun zihinsel becerileri, ileri derecede fikir özürlü düzeyine değin geriler.

Rett Sendromu: Rett sendromu 6–18 aylar aralarında başlar. Neredeyse yalnızca kızlarda görülen bu sendrom, kalıtsaldır. Sendromun başlamasıyla, bütün zihinsel, sosyal, iletişimsel ve devinsel beceriler geriler; ayrıca, denge bozuklukları ortaya çıkar.

Atipik Otizm: Atipik otizm, diğer şekilde sınıflandırılamayan yaygın gelişimsel bozukluklar (PDD-NOS: Pervasive developmental disorders not otherwise specified) için kullanılan genel bir terimdir. Atipik otizm, otizm veya Asperger sendromunun bazı özelliklerinin görülüp, bazılarının görülmemesi durumlarında; öteki bir deyişle, kuşkulu durumlarda konulan tanıdır.

Otizmin belirtileri

Otizm belirtileri tipik olarak erken çocukluk döneminde, 12 ila 24 aylık aralarında açıkça belirginleşir. aynı zamanda, belirtiler daha önce ya da sonra da ortaya çıkabilir. Erken belirtiler, dil veya sosyal gelişimde belirgin bir geç kalma içerebilir.

Otizm belirtileri iki kategoriye ayrılır; irtibat ve sosyal etkileşim ile ilgili problemler ve sınırlı veya tekrarlayan tavır ya da etkinlik kalıpları.

İletişim ve sosyal etkileşim ile ilgili sorunlar şunlardır:

– Duyguları paylaşma, alaka alanlarını paylaşma ya da ileri geri konuşmayı sürdürme güçlüğü dahil, iletişim sorunları.
– Göz teması sağlama veya karoser dilini okuma gibi problemlerle ilgili sözlü olmayan irtibat sorunları
– İlişkileri geliştirme ve sürdürme güçlüğü

Sınırlı ya da tekrarlayan davranış ya da faaliyet kalıpları şunları içerir:

– Tekrarlayan hareketler ya da konuşma kalıpları
– Belirtilmiş rutinlere veya davranışlara katı bir şekilde bağlılık
– Belirli bir sese olumsuz bir tepki gibi, çevrelerinden belirtilen duyusal olaylara aleyhinde duyarlılıkta bir çoğaltma ya da azalma
– Değişmez meşgul olmalar

Otizm teşhisi konulabilmesi için, kişi birinci kategoride üç semptomun tümünü ve ikinci kategoride en düşük iki semptomu göstermelidir.

Otizme ne sebep olur

Otizmin kesin nedeni bilinmemektedir. En güncel incelemeler tek bir niçin olmadığını göstermektedir.

Otizm için kararsız risk faktörlerinden bazıları şunlardır:

– Otizmli bir aile üyesine sahip elde etmek
– Kalıtımsal mutasyonlar
– Frajil X sendromu ve diğer kalıtımsal bozukluklar
– Ebeveynlerin doğum sırasında yaşının büyük olması
– Düşük doğum ağırlığı
– Metabolik dengesizlikler
– Ağır metallere ve çevresel toksinlere maruz kalma
– Viral enfeksiyon öyküsü

Ayrıca kalıtımsal keza de çevresel faktörler otizm gelişimini etkileyebilir. bununla birlikte eski ve yeni birçok kaynak, hastalığın aşılardan kaynaklanmadığı sonucuna varmıştır.

Erken teşhis ve tedavi

Bebeklik dönemi açısından değerlendirme yaptığımızda; otizmin erken teşhisi ile ilgili olarak özellikle sosyal belirtilere uyarı edilmesi gerekmektedir. 15. aya değin göz kontağı kurmama, taklit etmeme, yüz ifadesinin donukluğu ve alışılmadık motor bulgular özellikle tartma taşımaktadır. Bunların dışarıya,

Erken tanıda uyarı edilmesi gereken en keskin gelişim özellikleri:

1.ay › yüze bakma
2.ay › tebessüm
2-3. ay › obje takibi
2-6..ay › sesli uyaranlara tepki
3-6.ay › idrak becerileri
4-7.ay › yüz ifadelerini ayırma
6. ay › heceler
7. ay › söylev seslerini taklit
8-10.ay › bakımverenleri seçim etme
12. ay › bakımverenden ayrılmaya tepki yahut,
12-24. ay› muhabere etmiyor, objeyi yetişkine göstermiyor, isme cevap vermiyor, yerinde jestleri göstermiyor, sosyal uyaranlara tepkisiz davranıyor ise;
12. ayda babıldama yok, 16.ayda sözcük yok ise, 24. ayda spontan iki kelime ile cümle yoksa , bir bilirkişi göre çocuğun değerlendirilmesi kritik yük taşımaktadır.

Otizmde beslenme

Perhiz otizm üzerinde etkin olabilir mi? Otizmli ahali için tasarlanmış özel bir perhiz yoktur. bununla birlikte, davranışsal sorunları en üye indirmeye ve genel hayat kalitesini arttırmaya yardım etmek için diyet değişiklikleri araştırılmaya devam ediliyor. Otizm diyetinin temeli suni katkı maddelerinin kullanılmamasıdır. Bunlar koruyucular, renklendiriciler ve tatlandırıcılardır.

Bir otizm diyeti bunlar yerine tüm yiyeceklere odaklanabilir, örneğin:

– Taze meyve ve sebzeler
– Yağsız kümes hayvanları
– Balık
– Doymamış yağlar
– Çok pozitif su

Otizm ve DEHB arasındaki ayrım nedir

Otizm ve DEHB bazen birbirleriyle karıştırılmaktadır. DEHB tanılı çocukların gözlerini sürekli bir şekilde kıpırdatma, konsantre olma ve başkalarıyla göz kontağını sürdürme sorunları vardır. Bazı benzerliklere karşın, DEHB bir spektrum bozukluğu olarak kabul edilmemektedir. İkisi arasındaki en büyük fark, DEHB olan kişilerin sosyo-iletişimsel becerilerden yoksun olmalarıdır. Çocuğunuzun hiperaktivite semptomları olduğunu düşünüyorsanız, olası DEHB testleri hakkında doktorunuza başvurun. Çocuğunuzun dürüst tedaviyi aldığından muhakkak edinmek için belirlenmiş bir tanı hazırlamak önemlidir.

Bir kişinin ayrıca otizme ayrıca de DEHB’ye sahip olması da mümkündür. Buraya tıklayarak DEHB belirtileri hakkında makaleye göz atabilirsiniz.

Dyt. Serkan Sıtkı Şahin

email protected

özel içeriğidir.