Hormon dengesini bozan 6 kimyasal

Temizlik malzemeleri, boyalar, böcek ilaçları ve plastik kapların içinden yiyeceklere karışan maddeler gibi pek fazla kimyasalla gün boyu iç içe yaşıyoruz. “Endokrin bozucu” olarak adlandırılan bu kimyasallar, sadece hormon sistemini etkilemekle kalmıyor; bununla birlikte kansere ve kalp hastalıklarına da zemin hazırlıyor. Iç Salgı Bezleri bozucu kimyasal maddelerin negatif etkilerinden korunmak için bazı önlemler edinmek gerekiyor.

Memorial Ankara Hastanesi Endokrinoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Sibel Ertek, vücudun hormon dengesini korumak için dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.

Şampuan ve kokulu mumlar daima günahsız olmayabilir

“Iç Salgı Bezleri bozucular” hormon sistemini etkileyen, vücuda dışarıdan giren maddeler ve madde karışımlarıdır. Gıda maddelerinin içindeki bozulmayı önleyen kimyasal katkı maddesi maddeleri, boyalar, plastik mutfak eşyalarındaki maddeler, duvar kağıdı, boya, şampuan, oje, kozmetik malzemeleri, kokulu mumlar, çocuk oyuncaklarındaki boyalar, kıyafetlerdeki kimyasallar ile vücudumuza giren maddeler bunlardan bazılarıdır. Hatta birçok kişinin sevdiği ”yeni araba kokusu” fitalat denilen kimyasal madde kaynaklıdır. Bu kimyasallar hormon sistemine zarar vermelerinin yanı sıra; savunma sistemini zayıflatır, obezite, müşteri 1 ve 2 diyabet ve anne karnındaki bebeklerde anomalilere sebep olabilmektedir. Öbür kimyasal maddeler, öbür biyolojik basamaklarla, hücrelerin çalışmasını etkileyerek bu hastalıkları tetikleyebilmektedir.

Uyarı etmeniz gereken kimyasallar

Bisfenol-A (BPA): Plastik kapların ve boyaların içinde bulunur. Östrojen yarı etki gösterebilir. Obeziteyi, nörolojik hastalıkları, üreme sistemi ile ilgili hastalıkları, astımı, hormon benzer kanserleri tetikleyebilir. Tiroit testlerini bozar ve yürek-damar hastalıklarında rol oynayabilir. Pek çok plastik eşya BPA içermese de güneşe maruz kaldığında ortama vücuda östrojenik etkisi olan maddeler salar.

Di-(2-etil heksil)-fitalat (DEHP) ve diğer fitalatlar: PVC gibi sert plastik eşyaların yapımında esnekleştirici olarak kullanılır. Hem besin takviyeleri, nebati ilaçlar, kozmetik malzemeler ve oyuncaklarda da bulunabilir. Süt, peynir ve suya karışabilir. Obezite, üreme sistemi, karaciğer ve yürek hastalıkları ile ilişkili sorunlara yol açar. Erkeklik hormonu, tiroit hormonu ve kortizol hormonunun etkisini değiştirir. Kolesterol değerlerini yükseltir, kan basıncını artırıcı etkileri vardır.

Nonilfenol (NP): Böcek ilaçları, boyalar, yağ katkı maddeleri, temizlik malzemeleri, deterjanların içinde bulunur. Östrojen benzeri tesir yapar.

Poliklorlu bifeniller: Boya-yapı malzemelerinde bulunur. Testis üzerine negatif etkileri vardır.

Polisiklik aromatik hidrokarbonlar(PAH): Odun, kömür ve öteki organik maddelerin yanması sonucu ortaya çıkar. Testosteron üretimini bozar.

Vinklozolinler: Kadınlarda kıllanma artışı, yumurta olgunlaşmasında problemler, erkekte testosteron düzeyi ve sperm azalması gibi ters etkilere yol açabilir.

Negatif etkilerini azaltmak için yapmanız gerekenler

– Bilhassa gıda malzemelerinde plastik yerine, cam kap içindeki ürünler seçim edilmelidir.

– Plastik poşet ve kapların kullanımını en aza indirilmeli, kumaş veya karton çanta gibi alternatifler üretilmelidir.

– Karton-kağıt bardaklar ve plastik kaplar sıcak içecekler için muhtemel olduğunca kullanılmamalıdır.

– Çocuk oyuncaklarında plastik yerine, ahşap gibi doğal malzemeler seçim edilmeli, kurşunlu boyalar içeren oyuncaklardan uzakta durulmalıdır.

– Yeni boya yapılmış ya da yapıştırıcı uygulanmış kokulu ortamlarda uzun zaman kalınmamalıdır.

– Gerekmedikçe kapalı mekanlarda oda parfümü, kokulu mum gibi ürünler kullanılmamalıdır.

– Uzun vakit zaman geçirilen yaşam alanları sıkça havalandırılmalıdır.

– Plastik ürünlerin ve dokuma ürünlerinin etiketleri içerik açısından kontrol edilmeli, uygun fiyatlı diye içeriğinde zararlı kimyasallar yer alan ürünler şüphesiz alınmamalıdır.

– Plastik kaplar bulaşık makinesinde yıkanmamalıdır.

– İlaçlama yapılan ortamlardan mümkün epeyce uzakta durulmalı, cilde temas ettiyse en kısa sürede bol sabunlu suyla yıkanıp durulanmalıdır.

– Nebati ve kimyasal takviye ürünleri içeren tabletler doktora danışılmadan, artı miktarlarda, geveze şekilde ve uzun süreli kullanılmamalıdır.

– Basit temizliklerde kimyasal ürünler ve deterjanlar kullanmamak yerine; limon, sirke ya da karbonat seçim edilmelidir.

– Katkı maddeli, dondurulmuş, bitmiş gıda ve içeceklerden kaçınılmalıdır.

– Şeker ve yağ tüketimi azaltılmalıdır.

– Elektronik aletlerin bulundukları odalarda uzun vakit geçirilmemelidir.

– Hafta sonu ya da tatillerde fırsat buldukça kapalı mekanlardan çok açık hava ve doğal ortamlar tercih edilmelidir.